Phượng Mai
Còn đi tìm "Người tình Hồ Quảng" ở hải ngoại
Thứ năm - 12/01/2006 17:06
Phượng Mai - Còn đi tìm "Người tình Hồ Quảng" ở hải ngoại
Là cháu của nữ nghệ sĩ Tiền Phong Quốc Tế Cao Long Ngà, bắt đầu xuất hiện trên sân khấu từ lúc 6 tuổi, từ ban kịch Kim Cương, đến điện ảnh, sang cải lương, nhưng gốc của Phượng Mai vẫn là Hồ Quảng.
Có lẽ do ảnh hưởng của bà ngoại Cao Long Ngà bên ngành Hát Bộ, Phượng Mai đến với bộ môn Hồ Quảng thật sớm, với lối múa rất đẹp khác hẳn những đàn anh đàn chị trước đó trong bộ môn Hồ Quảng. Phượng Mai sớm có chỗ đứng vững chắc sau khi một mình độc diễn trích đoạn Lương Sơn Bá Chúc Anh Đài trên sân khấu rạp Hào Huê. Kể từ đó, Phượng Mai như diều gặp gió, lên cao, kéo dài suốt hơn 40 năm. Những vai tuồng Phượng Mai thủ diễn, từ đào sang kép, đều gây dấu ấn sâu đậm trong lòng khán giả. Ngày xưa, giới ký giả kịch trường phong cho cô danh hiệu "Siêu Thần Đồng Tiểu Lăng Ba", ngày hôm nay, có thể nói trong giới nghệ sĩ, Phượng Mai là cô đào võ duy nhất còn sót lại của nền Hồ Quảng.
Khi nhắc đến bộ môn Hồ Quảng, người ta rành rẽ đều hiểu, muốn trở thành một đào chánh hay kép chánh, phải hội đủ 4 điều kiện không thể thiếu. Thứ nhất, sắc vóc trên sân khấu, từ gương mặt cho đến thân hình đều phải thập toàn thập mỹ. Thứ hai, giọng ca phải điêu luyện, nắm vững trường canh của khí cụ âm nhạc, luyến láy và chọn những thể loại khó nhất để biểu diễn. Thứ ba, diễn xuất phải thật hay trên sân khấu, thể xác và tâm hồn không còn là bản thân, mà là nhân vật. Thứ tư, múa bộ thật đẹp, phải trải qua thời kỳ học võ từ nhỏ, vì khi học võ, người diễn viên mới nhìn được nét đẹp và xấu của động tác võ thuật. Thiếu một trong 4 điều kiện trên, người diễn viên sẽ dừng lại ở một giai đoạn nào đó không thể tiến xa hơn trong nghệ thuật.
Trong bộ môn Hồ Quảng Cải Lương, nghệ sĩ đạt được 4 điều kiện trên, chỉ có Thanh Thế, hát cho đoàn Tuồng Cổ Minh Tơ, cô đào Hồ Quảng lừng danh nhất. Sau thế hệ của Thanh Thế, chỉ có Phượng Mai, cô đào võ hội đủ những điều kiện trên. Ngoài ra, Bạch Lê, đàn chị của Phượng Mai, một trong những cô đào Hồ Quảng số một của Việt Nam, nhưng tướng hơi thấp người, nên đa số, cô chỉ thủ diễn các tuồng Văn nhiều hơn Võ. Và cô không thủ vai kép được. Do đó, Phượng Mai cho đến nay, là cô đào có thể thủ những vai kép mà giới kép chánh phải vị nể.
"Nếu được đầu thai và sống lại, em cũng không thể nào bì nổi với chị Phượng Mai về các tuồng Hồ Quảng màu sắc", Thoại Mỹ (em Thoại Miêu), Thanh Thanh Tâm (con Thanh Thanh Hoa) và Nam Hùng đều phát biểu như trên, sau khi xem Phượng Mai diễn tại rạp Hưng Đạo trong một suất hát duy nhất vào tháng 7 năm 2005, nhằm giúp hội nghệ sĩ có thêm ngân sách.
"Mặc dù là đàn chỉ của Mai "nhỏ", nhưng tôi thú thật, giờ đây nội ngoại của ngành Cải Lương Hồ Quảng chỉ còn một mình Mai chống đỡ". Nghệ sĩ Bạch Mai, tức Mai "lớn", cô đào chánh của đoàn Huỳnh Long xưa kia, nay là soạn giả nổi tiếng nhất của Việt Nam, cũng ca ngợi Phượng Mai như trên. Riêng cô Hai Cố Đô, dân Bắc Kỳ, năm nay trên 80 tuổi, mạnh thường quân mạnh nhất của các đoàn tuồng cổ ngày xưa, đặc biệt là đoàn Huỳnh Long do gia đình nghệ sĩ Thanh Bạch tổ chức, đã nói trong một buổi tập luyện của nghệ sĩ rằng: "Vai Triệu Tử Long mà Phượng Mai diễn, kiếm khắp nước Việt Nam cũng không có người thay thế". Câu nói của bà, cho đến ngày hôm nay vẫn đúng, vì sau năm 1975, khi đoàn Huỳnh Long tái dựng trở lại, sau hơn 1 năm làm mưa gió với tuồng Đào Tam Xuân, Huỳnh Long cho ra quân tuồng mới là Về Đất Kinh Châu, tựa nguyên thủy là Lưu Bị Cầu Hôn Giang Tả, dường như mỗi đêm đều hết vé vì đa số khán giả chỉ muốn xem màn biểu diễn của Triệu Tử Long Phượng Mai. Một đêm vì có việc đột xuất, Phượng Mai không thể diễn, nghệ sĩ Thanh Bạch, lúc đó là trưởng đoàn vội kiếm nghệ sĩ Bo Bo Hoàng thế vào, vừa nghe Thanh Bạch nói cô giãy nảy lên: "Muốn giết tui hả, vai đó của Mai "nhỏ", cổ diễn kiểu đó làm sao tui dám thế!" Rốt cuộc, Thanh Bạch đành phải thế vai, nhưng đến khi mở màn, Thanh Bạch quyết định trả tiền vé lại cho khán giả, vì họ không chịu xem người khác đóng vai Triệu Tử Long. Sau khi Phượng Mai vượt biên, định cư trên nước Đức, khoảng hơn 10 năm sau đó, đoàn Huỳnh Long, lúc này đã sát nhập lại với đoàn Minh Tơ, đã để nghệ sĩ Tiểu Linh (em trai Vũ Linh) diễn vai Triệu Tử Long, nhưng chỉ được vài suất là bỏ, vì không thay thế nổi hình ảnh Triệu Tử Long Phượng Mai.
Trong suất diễn vào tháng 12 vừa qua tại nhà hàng Regent West, cùng Thoại Mỹ, Linh Tâm và Kim Tiểu Long, Phượng Mai diễn vai Võ Tòng. Bộ võ của Phượng Mai không tàn theo thời gian mà ngược lại dường như càng lúc càng đẹp hơn trước. Phượng Mai cho biết, bể học vô bờ, số vốn hiện nay của cô quả thật còn quá nhỏ nhoi so với trình độ biểu diễn của các nghệ sĩ Hồng Kông, Đài Loan hay Hoa Kỳ, cô mong mỏi tiếp tục học hỏi thêm, để nâng cấp bộ môn Hồ Quảng lên vị trí cao hơn đáp ứng kịp với nhu cầu thời đại. Ước muốn của cô, là mong một ngày nào đó, có thể cùng đứng chung sân khấu lại với các bậc đàn anh, đàn chị như Thanh Bạch, Thanh Tòng, Bạch Mai, Bạch Lê, cùng nhau diễn một vở tuồng thật hay, có chết cũng cam lòng. Theo cô, số nghệ sĩ kỳ cựu ngày xưa, nay đã mai một lần, đó là điều đáng buồn trong giới nghệ sĩ. Ngoài ra, cô hy vọng có dịp mở trường dạy về bộ môn Hồ Quảng Cải Lương cho các em nhỏ, tương tự như ngày xưa, cô và các đàn anh, đàn chị cũng đã xuất thân từ Đồng Ấu Minh Tơ hay Đồng Ấu Tân Kim Mai. Vốn là người bảo thủ và hoài cựu, dường như Phượng Mai chỉ sống bằng nhịp thở của sân khấu. Trưởng thành từ nhỏ trên sân khấu, nên ngoài cuộc sống hàng ngày với nợ cơm áo, Phượng Mai vẫn hướng về sân khấu như sinh mạng thứ hai của cô.
"Con đường nghệ thuật là vô bờ, tôi chỉ đến được một bến nào đó, nghỉ ngơi một chút rồi phải tiếp tục bơi. Trước mặt tôi vẫn là biển cả mênh mông, nhưng tôi vẫn phải tiến tới, vì nghệ thuật đã cho tôi nhiều ân phước, đàn anh đàn chị đã cho tôi rất nhiều may mắn. Nay họ đem trách nhiệm mà họ gánh suốt mấy chục năm trường đặt lên vai của tôi, tôi phải trao lại cho thế hệ kế tiếp để nền văn hóa cổ truyền, để không bị mai một, nếu bỏ rơi, tôi sẽ mang tội với Tổ Nghiệp và những người của thế hệ trước".
Đưa tin: TCGD
Nguồn tin: Trần Nhật Phong - Thanh Tùng Services